Wat we niet weten, dat was er ook niet… Als er iets is wat wij Nederlanders, wij Westerlingen, van de geschiedenis weten, dan is dat onze eigen heldenrol.
Mijn moeder, die bonnen en wapens fietste tussen Deventer en Hilversum, verzuchtte het menigmaal: ‘Jongen, na de oorlog zat iedereen in het verzet.’ Wie de moeite neemt om naar het Verzetsmuseum in Amsterdam te gaan, kan daar inzage krijgen in de grimmige werkelijkheid.
Maar we dichten ons graag die heldenrol toe, gevoed door honderden films vol moedige mensen die voor onze vrijheid vochten. We zijn ermee grootgebracht. Toen dat nog mocht, stonden we er ook graag twee minuten voor stil op de Dam. Degene die nog het dichtst bij de waarheid kwam daar, was wellicht onze koning, twee jaar geleden, toen hij over zijn overgrootmoeder sprak.
Want van onze werkelijkheid willen we niet weten. Ons slavernijverleden kunnen we moeilijk een heldenrol aanmeten, dus daar hebben we honderden jaren geen aandacht aan besteed. Even door de zure appel heen bijten, lezer. We hebben toen mensen bij de duizenden op schepen laten verrekken en bij de tienduizenden dwangarbeid voor ons laten verrichten.
Afgelopen maand kwamen de onderzoeksbevindingen naar de oorlog in Indië uit. Daar sta je dan als regering, ruim een halve eeuw later, en moet toegeven dat we massamoorden pleegden, dorpen platbrandden.
Niet wat je wilt horen en iets wat je decennia lang niet moest zeggen, weet u nog? Veteranen zijn vreselijk ontdaan, maar weinigen durven zich datgene openlijk te herinneren waar inmiddels toch echt gruwelijke bewijzen van zijn gevonden.
Weet u hoeveel Russische films er over de Tweede Wereldoorlog zijn? Minstens zoveel als bij ons kan ik u vertellen, want ik heb er veel gezien. Met net zulke heldenrollen. Waarin net zoveel zaken liever niet worden verteld, net als bij ons. Want iedereen was daar na die oorlog natuurlijk ook een held, net als bij ons.
Er is wel één opmerkelijk verschil. De Russen hebben die films ook over andere tijden, over heel wat andere oorlogen.
Over toen Napoleon binnenviel. Of ze de Engelsen moesten bestrijden op de Krim. De Duitse keizer in 1914. En Adolf in 1941. Immense verwoestingen, verschroeide aarde en miljoenen en miljoenen slachtoffers.
Rusland kun je niet verwijten dat het huiverig is voor het westen, want dat heeft menige belofte gebroken en heel wat vaker de aanval tegen Rusland ingezet dan andersom.
De Russen waren ook niet de eersten met een kernwapen…
Maar dat maakt de Russen geen heiligen. Films over de ‘glasnost-tijd’ van Gorbatsjov vindt u er niet. Er zijn geen geschiedenislessen over het vriendschapspact tussen Hitler en Stalin, het zogenaamde Ribbentrop-pact, dat Polen meedogenloos in tweeën scheurde in 1939 en Hitler verzekerde van een succesvolle start van zijn ultieme doel, want in Moskou wordt men liever niet aan die eigen bijdrage herinnerd.
In de Oekraïne heeft men het ook liever niet meer over die dag omdat de meeste inwoners daar toen de nazi’s met bloemen stonden op te wachten, want ze waren blij dat die hen kwamen bevrijden van Stalins overheersing.
Ze worden er liever ook niet aan herinnerd dat veel kampbewakers in Auschwitz, Treblinka, Sobibor en Majdanek, gewetenloze massamoordenaars dus, Oekraïeners waren. En dat er nog steeds drie grote neo-nazistische milities in Oekraïne actief zijn. Iets wat Putin vervolgens wel aan zijn eigen volk voorhoudt als rechtvaardiging voor zijn aanval, want daar herinneren ze zich dat maar al te goed.
Nazistische organisaties zoals ze ook in de VS bestaan, zoals wij in Nederland de NSB hadden en de Nederlandse Volksunie hebben waarvan de inmiddels overleden VVD-Europarlementariër Hans van Baalen zelfs nog lid is geweest. ‘Een jeugdzonde,’ bekende hij achteraf…
Van Baalen die in 2014 op het Maidanplein dan weer stond te oreren tegen het Oekraïnse volk dat Europa ze nooit zou laten vallen. Wat dus Putin het valse argument in handen speelde om, onder verwijzing naar zijn voorkeursverleden, een ander land binnen te vallen en onschuldige mensen de dood in te jagen. Onze VVD heeft het er nooit meer over, want over de doden niets dan goeds, zullen we maar zeggen.
Net zo min als Jesse Klaver graag herinnerd zal worden aan de voorloper van Groen Links, de Communistische Partij Nederland, die tot 22 juni 1941 van Stalin het verbod kreeg opgelegd om verzet te plegen tegen de Nazi’s. Tot de dag dat Hitler Rusland binnenviel, dus. Toen moésten ze in verzet komen van hun grote leider.
Of de ontdekking dat, toen de archieven van het Ministerium für Staatssicherheit van de DDR werden opengetrokken, uit documenten onmiskenbaar moest worden vastgesteld dat het Interkerkelijk Vredesberaad, het IKV, dat Nederland de straat op wist te krijgen tegen de kernwapens, geld ontving van de DDR-regering.
Of het verraad van Anne Frank en haar mede-lotgenoten. We zullen nooit weten wie hen écht verraden heeft en geven dus maar gewoon iemand zonder sluitend bewijs de schuld, maar met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid was het in elk geval een Nederlander.
Misschien moesten we als mensheid eens onder ogen zien aan welke, walgelijk vaak opportunistische, wandaden we ons zélf schuldig hebben gemaakt.
Want dat kunnen de overwonnenen ons doorgaans niet meer vertellen.
