Het is een bijzonder stukje Almere, het haventje voor historische woonschepen aan het Escherpad. In de jaren ’90 was er woningnood en woonden steeds meer mensen op een schip. Varende woonschepen vielen onder de zigeunerwet en in heel Nederland was nergens een betaalbare vaste ligplaats te vinden. Maar in de moderne stad Almere zijn er mogelijkheden. Zo wordt een haventje bedacht in de nieuwbouwwijk Tussen de Vaarten. Hier is de verbinding met het verleden zichtbaar.
De varende schepen zorgen voor beweging en variatie in de wijk. In de haven liggen twintig schepen, die allemaal permanent bewoond worden. Iedere bewoner is eigenaar van een tuin met schuur en een stuk water. De steigers en de wallekant zijn in gezamenlijk eigendom van de twintig eigenaren en bij elkaar is dat onze eigen ‘tuin’. Het haventje bestaat sinds 2000, bij de opening en het tienjarig bestaan werd er een feestje gegeven. Helaas is dat dit jaar niet mogelijk, maar graag vertellen we iets over de schepen en de haven.
Wonen en onderhoud
De voorzieningen verschillen niet met die van een woonhuis en we hebben een huisadres, eigenlijk zijn het huizen die zo nu en dan wegvaren. De schepen die in onze haven liggen zijn heel verschillend: de lengte varieert van 16 tot 32 meter. Een aantal schepen is zelfs ouder dan 120 jaar, en de scheepstypen hebben klinkende namen zoals motorbeurtschip, tjalk, klipperaak, luxe motor, dekschuit, sontvaarder en hasselteraak. Het zijn allemaal voormalige bedrijfsvaartuigen: vrachtschepen die vroeger de Nederlandse en Europese wateren bevoeren om bijvoorbeeld landbouwproducten, bouwmateriaal, brandstof, levensmiddelen en stukgoederen van A naar B te brengen. Onderhoud aan de schepen doen de eigenaren meestal zelf. Er wordt veel geschilderd en ook voor het interieur wordt veel op maat gemaakt omdat een schip nu eenmaal weinig rechte hoeken kent. Eens in de vijf à zes jaar gaat een woonschip naar de werf voor groot onderhoud en keuring. Dan komt het schip in een droogdok of op een scheepshelling te liggen en wordt schoongespoten waarna de dikte van het onderwaterschip wordt gemeten. Wanneer dit te dun is wordt er een stuk van het ‘vlak’ vervangen. Het onderwaterschip wordt hierna voorzien van een nieuwe beschermende coating.
Geschiedenis
De schepen zijn heel verschillend van uiterlijk, maar ook de geschiedenissen zijn anders. Sommige schepen zijn als zeilschip gebouwd, anderen als motorschip. Ze werden aangepast aan het gebruik als vrachtschip en bijvoorbeeld gemotoriseerd en verlengd om meer vracht mee te kunnen nemen, maar ook weer aangepast om als woning dienst te doen. Veel bewoners van het haventje hebben een informatiebord over de levensloop van hun schip. Zo kun je al wandelend iets te weten komen over de geschiedenis van de scheepvaart. Een aantal eigenaren heeft de geschiedenis van hun woonschip helemaal uitgezocht. Bea, eigenaar van de Bregetta, ging nog een stapje verder en schreef recent een boek over de geschiedenis van haar motorvrachtschip uit 1914. Het verhaal van schip en schippers, varend vanuit de Zaanstreek naar Amsterdam of over het IJsselmeer, een boeiende reis door de twintigste eeuw. Meer weten? Kijk dan op de site van Het Historisch Bedrijfsvaartuig of loop eens langs!
Het boek is in Almere te koop bij The Read Shop Almere-Haven
Tekst: Kiki Hilgersom, Bea Pijn-Blom, Marja Goud
