Column | John van der Pauw | Almere Haven van volkshuisvesting naar wijken voor de rijken?

Almere was een ooit betaalbare stad. Dat is het steeds minder. Wie maandelijks meer dan € 5.000 verdient kan tegenwoordig wekelijks uit zo’n 1.000 woningen kiezen. De voorraad sociale huurwoningen is gezakt naar zo’n 25 tot 26 procent. Wie maandelijks van minder dan € 5.000 rond moet komen is aangewezen op de sociale en midden huur. WoningNet en Funda bieden dan wekelijks keus uit zo’n 20 woningen.

Almere Haven nog betaalbaar?
Almere Haven lijkt met zo’n veertig procent woningen van corporaties beter betaalbaar te zijn dan de andere stadsdelen. Lijkt omdat niet iedere woning van de corporaties een huur heeft die lager is dan € 1.184,82. Zo zijn in de eerste tien maanden van 2025 minstens vijf voormalige sociale huurwoningen aangeboden in de vrije sector met huren van € 1.191,88 tot € 1.341,77. In zes van de elf wijken in Haven ligt de gemiddelde WOZ-waarde in 2023 boven de € 300.000. Die WOZ-waarde is de marktprijs uit 2022.

Plezierig wonen
De aanwezigheid van net even iets meer betaalbare sociale huur dan elders in Almere is voor beleidsmakers reden geweest om Haven neer te zetten als het Sodom en Gomorra van Almere. Almere Haven was in de ogen van beleidsmakers een poel des verderfs zijn.  Wie Havenaren vraagt naar hun waardering van dit stadsdeel krijgt heel een deel ander beeld. Havenaren wonen plezierig in hun Haven.

Meer duur…
Mede dankzij de beleidsmakers zijn er plannen bedacht om duurdere woningen te bouwen in Haven. Zo wordt er al jaren gewerkt aan het de bouw van een paar honderd dure woningen op het Manifestatieveld. Meer recent heeft Havenhart2.0 aan een zeer beperkte groep Havenaren plannen  gepresenteerd om op de paardenweidjes bij de Terpmeent en de Schapenmeent met name dure woningen te bouwen.

Hoe betaalbaar is en blijft Haven?
Het bouwen van een overmaat aan dure woningen maakt Almere Haven er niet betaalbaarder op. Dat roept daarmee de vraag op hoe betaalbaar Almere Haven nu is. De openbare informatie over de betaalbaarheid van de wijken van Almere Haven is gedateerd en weinig concreet. Die informatie komt uit 2023, laat niet zien wat de actuele prijs van koopwoningen is en maakt al helemaal niet duidelijk wat de prijs is van de woningen van de corporaties. Een groeiend deel van dat bezit is midden huur (€ 900 – € 1.184) en vrije sectorhuur ( vanaf € 1.185).

Trend: steeds minder betaalbaar
Op basis van de sociale atlas 2023 en de openbare informatie over het woning bestand[1] zijn wel twee trends te ontwaren. In de onderstaande tabel is de informatie uit die sociale atlas en van almereinzicht verwerkt. De blauwe cijfers maken duidelijk dat op dat aspect sprake is van een nominale toename van het aantal woningen. Rode cijfers laten een vermindering van het aantal woningen zien.

Wijken en globale verschillen
In De Gouwen, De Werven, De Hoven, De Grienden en De Meenten is het corporatiebezit (sociaal en niet sociaal) afgenomen. In het Centrum, De Laren, De Marken en De Wierden is het aantal woningen van corporaties toegenomen.
In het Centrum, De Marken en De Grienden is het aantal koopwoningen afgenomen. In De Laren, De Velden, De Wierden, De Werven, De Hoven, De Meenten en Overgooi is het aantal koopwoningen toegenomen.
Particuliere verhuur is in bijna alle wijken toegenomen. Alleen in De Meenten is het aantal particulier verhuurde woningen afgenomen.

Wijk	totaal		particulier		%		Part. verhuur		%		Corporaties		%
	2013	2023	2013	2023	2013	2023	2013	2023	2013	2023	2013	2023	2013	2023
Haven totaal	9.906	10.639	5.428	5.750	55	54	438	754	4	6	4.040	4.293	41	40
Centrum Haven	814	909	276	241	34	26,5	161	136	20	15	377	532	46	58,5
De Laren	0	367	0	249	0	68	0	4	0	1	0	114	0	31
De Velden	590	571	100	560	0	98	0	11	0	2	0	0	0	0
De Gouwen	1.137	1.160	912	940	80	81	12	34	1	3	213	186	19	16
De Marken	1.181	1.235	749	704	63	57	38	111	3	9	394	420	33	34
De Wierden	1.598	1.747	520	524	33	30	0	187	0	1	1.078	1.205	67	69
De Werven	1.274	1.314	521	631	41	48	39	52	3	4	714	631	56	48
De Hoven	1.130	1.151	470	472	42	41	0	58	0	5	660	610	58	53
De Grienden	987	966	596	570	60	59	18	29	2	3	373	367	38	38
De Meenten	1.024	1.017	623	671	61	66	170	122	17	12	231	224	23	22
Overgooi	?	202	?	202	?	192	?	10	?	5	0	0	0	0
Overig	171		171		100

Hoe betaalbaar is Haven echt?
Voor een correct beeld van de toegankelijkheid van de wijken van Almere Haven is een meer gedetailleerd inzicht van de woningvoorraad in Haven noodzakelijk. Per wijk zou niet alleen bekend dienen te zijn hoeveel woningen door eigenaren worden bewoond, voor particulier verhuur worden gebruikt en in bezit zijn van corporaties. Van elk de eigendomswoningen dient ook de gemiddelde waarde en de uitbijters naar benden en naar boven bekend te zijn, evenals de huurprijzen in de particuliere verhuur en tot slot dient duidelijk te zijn wat de samenstelling is van de voorraad van de corporaties in elke wijk: sociale huur, midden huur en vrije sector huur.

Nieuw in Haven: vooral duur
in de plannen van Havenhart2punt0 zit meer dure nieuwbouw dan betaalbare: 515 tot 624 dure woningen, 850 tot 987 midden dure en 515 tot 591 sociale huur. Kortom zo’n 550 woningen voor wie minder dan € 5.000 per maand verdient en minstens 2.200 woningen voor wie meer verdient. Om die woningen te bouwen zal een aantal sociale huurwoningen prooi worden van de sloophamer. Dit alles maakt Almere Haven er niet betaalbaarder op.

De Velden, de Gouwen, De Meenten en Overgooi: wijken voor de rijken?
De Velden heeft geen enkele sociale huurwoning. Havenhart2punt0 zal die onbetaalbaarheid met 45 tot 50 dure en idem midden dure woningen alleen maar versterken.
Bij De Gouwen zal het toevoegen van alleen dure en midden dure woningen tot verdere verschraling van de bestaande 16 procent sociale huur.
De Meenten lijkt met 61 procent koop, hoge vraagprijzen, 17 procent  particuliere verhuur en 22 procent bezit van corporaties (zowel sociaal als niet sociaal) een wijk waar niet iedereen met elke portemonnee een dak boven het hoofd kan vinden. Het kleinste rijtjeshuis van de Grasmeent 1 stond te koop voor € 385.000. Een wat grotere gezinswoning moest € 550.000 opbrengen. De vraagprijs voor de vrije sector huurflats bij de Terpmeent en de Dijkmeent ligt boven de € 300.000.
Van de naastgelegen wijk Overgooi – met woningen vanaf € 650.000, een huurwoning met een prijs van € 3.200 per maand en zonder sociale huur – is duidelijk dat alleen de Almeerders met een bijzonder goed gevulde beurs daar een plek kunnen vinden.
Het toevoegen van 20 procent sociale huur, 40 procent middensegment ( huur tot € 1.184 en koop tot € 470.000) en 40 procent nog duurdere woningen zal De Meenten meer en meer tot een van de wijken voor de rijken maken. Dat past niet bij het beleid van diverse wijken waarin iedereen een woning kan vinden. Tenzij het tegendeel wordt bewezen,  is de voorgenomen bouw van een overmaat aan dure woningen bij de Terpmeent en de Dijkmeent niet te verenigen met het principe van diverse wijken waarin iedereen, ongeacht het inkomen, een woning kan vinden.
De huidige invulling van de plannen voor nieuwbouw in Almere Haven passen niet bij het uitgangspunt van wijken met een diverse samenstelling van woningen, waardoor alle wijken voor iedereen toegankelijk zijn. Daar schort het aan in De Velden, De Gouwen, De Meenten en Overgooi. Alleszins reden om te kiezen voor een andere en wel evenwichtige verdeling in de percentages sociale huur, midden segment en het dure deel.

---

[1] https://almereinzicht.nl/mosaic/wijkmonitor/bevolking-en-wonen/wonen

Wijken en globale verschillen
In De Gouwen, De Werven, De Hoven, De Grienden en De Meenten is het corporatiebezit (sociaal en niet sociaal) afgenomen. In het Centrum, De Laren, De Marken en De Wierden is het aantal woningen van corporaties toegenomen.
In het Centrum, De Marken en De Grienden is het aantal koopwoningen afgenomen. In De Laren, De Velden, De Wierden, De Werven, De Hoven, De Meenten en Overgooi is het aantal koopwoningen toegenomen.
Particuliere verhuur is in bijna alle wijken toegenomen. Alleen in De Meenten is het aantal particulier verhuurde woningen afgenomen.

Wijk	totaal		particulier		%		Part. verhuur		%		Corporaties		%
	2013	2023	2013	2023	2013	2023	2013	2023	2013	2023	2013	2023	2013	2023
Haven totaal	9.906	10.639	5.428	5.750	55	54	438	754	4	6	4.040	4.293	41	40
Centrum Haven	814	909	276	241	34	26,5	161	136	20	15	377	532	46	58,5
De Laren	0	367	0	249	0	68	0	4	0	1	0	114	0	31
De Velden	590	571	100	560	0	98	0	11	0	2	0	0	0	0
De Gouwen	1.137	1.160	912	940	80	81	12	34	1	3	213	186	19	16
De Marken	1.181	1.235	749	704	63	57	38	111	3	9	394	420	33	34
De Wierden	1.598	1.747	520	524	33	30	0	187	0	1	1.078	1.205	67	69
De Werven	1.274	1.314	521	631	41	48	39	52	3	4	714	631	56	48
De Hoven	1.130	1.151	470	472	42	41	0	58	0	5	660	610	58	53
De Grienden	987	966	596	570	60	59	18	29	2	3	373	367	38	38
De Meenten	1.024	1.017	623	671	61	66	170	122	17	12	231	224	23	22
Overgooi	?	202	?	202	?	192	?	10	?	5	0	0	0	0
Overig	171		171		100

Hoe betaalbaar is Haven echt?
Voor een correct beeld van de toegankelijkheid van de wijken van Almere Haven is een meer gedetailleerd inzicht van de woningvoorraad in Haven noodzakelijk. Per wijk zou niet alleen bekend dienen te zijn hoeveel woningen door eigenaren worden bewoond, voor particulier verhuur worden gebruikt en in bezit zijn van corporaties. Van elk de eigendomswoningen dient ook de gemiddelde waarde en de uitbijters naar benden en naar boven bekend te zijn, evenals de huurprijzen in de particuliere verhuur en tot slot dient duidelijk te zijn wat de samenstelling is van de voorraad van de corporaties in elke wijk: sociale huur, midden huur en vrije sector huur.

Nieuw in Haven: vooral duur
in de plannen van Havenhart2punt0 zit meer dure nieuwbouw dan betaalbare: 515 tot 624 dure woningen, 850 tot 987 midden dure en 515 tot 591 sociale huur. Kortom zo’n 550 woningen voor wie minder dan € 5.000 per maand verdient en minstens 2.200 woningen voor wie meer verdient. Om die woningen te bouwen zal een aantal sociale huurwoningen prooi worden van de sloophamer. Dit alles maakt Almere Haven er niet betaalbaarder op.

De Velden, de Gouwen, De Meenten en Overgooi: wijken voor de rijken?
De Velden heeft geen enkele sociale huurwoning. Havenhart2punt0 zal die onbetaalbaarheid met 45 tot 50 dure en idem midden dure woningen alleen maar versterken.
Bij De Gouwen zal het toevoegen van alleen dure en midden dure woningen tot verdere verschraling van de bestaande 16 procent sociale huur.
De Meenten lijkt met 61 procent koop, hoge vraagprijzen, 17 procent  particuliere verhuur en 22 procent bezit van corporaties (zowel sociaal als niet sociaal) een wijk waar niet iedereen met elke portemonnee een dak boven het hoofd kan vinden. Het kleinste rijtjeshuis van de Grasmeent 1 stond te koop voor € 385.000. Een wat grotere gezinswoning moest € 550.000 opbrengen. De vraagprijs voor de vrije sector huurflats bij de Terpmeent en de Dijkmeent ligt boven de € 300.000.
Van de naastgelegen wijk Overgooi – met woningen vanaf € 650.000, een huurwoning met een prijs van € 3.200 per maand en zonder sociale huur – is duidelijk dat alleen de Almeerders met een bijzonder goed gevulde beurs daar een plek kunnen vinden.
Het toevoegen van 20 procent sociale huur, 40 procent middensegment ( huur tot € 1.184 en koop tot € 470.000) en 40 procent nog duurdere woningen zal De Meenten meer en meer tot een van de wijken voor de rijken maken. Dat past niet bij het beleid van diverse wijken waarin iedereen een woning kan vinden. Tenzij het tegendeel wordt bewezen,  is de voorgenomen bouw van een overmaat aan dure woningen bij de Terpmeent en de Dijkmeent niet te verenigen met het principe van diverse wijken waarin iedereen, ongeacht het inkomen, een woning kan vinden.
De huidige invulling van de plannen voor nieuwbouw in Almere Haven passen niet bij het uitgangspunt van wijken met een diverse samenstelling van woningen, waardoor alle wijken voor iedereen toegankelijk zijn. Daar schort het aan in De Velden, De Gouwen, De Meenten en Overgooi. Alleszins reden om te kiezen voor een andere en wel evenwichtige verdeling in de percentages sociale huur, midden segment en het dure deel.