Middelbare scholieren voelden zich in 2021 minder gelukkig dan vóór de coronacrisis. Gebeurtenissen tijdens de coronaperiode, zoals quarantaine, coronabesmetting en ziekte of overlijden van een naaste, kunnen grote impact hebben op het welzijn van jongeren.
Eén op de vijf leerlingen in Flevoland gaf aan nog last te hebben van dit soort gebeurtenissen. Ook gaf bijna de helft van de leerlingen aan zich (zeer) vaak gestrest te voelen. Dit blijkt uit de landelijke Corona Gezondheidsmonitor Jeugd 2021, een onderzoek dat in het najaar van 2021 heeft plaatsgevonden in klas 2 en 4 van het voortgezet onderwijs. Dit onderzoek is uitgevoerd door de 25 GGD’en in samenwerking met het Netwerk GOR. De resultaten van dit onderzoek geven aanleiding tot aandacht voor mentale gezondheid en passende maatregelen.
Geluk
In vergelijking met de rest van Nederland scoort Flevoland het laagste op geluk. Van de Flevolandse leerlingen geeft 71% aan gelukkig te zijn. Dit is een daling ten opzichte van 2019, toen was dat nog 79% van de leerlingen. In alle Flevolandse gemeenten is het geluk van leerlingen in de afgelopen twee jaar afgenomen, maar de verschillen zijn groot: zo voelt 83% van de leerlingen uit Urk zich (zeer) gelukkig, in Almere is dit 66%. In Nederland daalde het aandeel leerlingen dat aangaf (zeer) gelukkig te zijn van 84% in 2019 naar 77% in 2021 (zie ook de kaart in de bijlage)
Gebeurtenissen tijdens de coronaperiode
Gebeurtenissen die leerlingen hebben meegemaakt tijdens de coronaperiode, zoals quarantaine, coronabesmetting, ziekenhuisopname en ziekte of overlijden van een naaste (al dan niet door corona), hebben grote impact op een deel van de tweede- en vierdeklassers. Driekwart van de leerlingen in Flevoland maakte tijdens de coronacrisis minstens één van deze gebeurtenissen mee. Eén op de vijf leerlingen gaf aan nog last te hebben van een dergelijke gebeurtenis. Hoewel voor het merendeel van de leerlingen de impact van gebeurtenissen tijdens de coronaperiode beperkt lijkt te zijn, heeft een klein deel van de Flevolandse leerlingen (7%) een verhoogde kans op ernstige psychosociale klachten als gevolg van deze gebeurtenissen.
Stress
Veel leerlingen hebben te maken met stress, bijvoorbeeld vanwege school of huiswerk, de situatie thuis, eigen problemen, wat anderen van ze vinden, of vanwege alles wat ze moeten doen. In Flevoland had bijna de helft van de leerlingen in 2021 stress door één of meerdere factoren (47%). Dit percentage is hoger dan in Nederland (44%). Van de Flevolandse leerlingen die te maken hebben met stress, ervaart 55% een negatieve invloed op de lichamelijke of geestelijke gezondheid. Stress komt vaker voor bij meisjes dan bij jongens en komt het meeste voor bij vwo-leerlingen.
Suïcidegedachten
Bijna een kwart van de tweede- en vierdeklassers in Flevoland gaf aan in het jaar voorafgaand aan het invullen van de vragenlijst suïcidegedachten te hebben gehad: 19% ‘een enkele keer’ of ‘af en toe’ en 5% ‘vaak’ of ‘heel vaak’. In het landelijke kwartaalonderzoek onder een jongerenpanel (12 tot en met 25 jaar) werd een vergelijkbaar percentage gevonden. Suïcidegedachten komen vaker voor onder meisjes, leerlingen waar thuis moeite met rondkomen wordt ervaren en leerlingen die niet bij beide ouders wonen.
Veerkracht
Om veerkracht te meten is onder andere gevraagd of leerlingen na een moeilijke periode weer snel herstellen. Voor 63% van de Flevolandse leerlingen geldt dit. Dit percentage is hoger onder jongens, leerlingen die bij beide ouders wonen en leerlingen waar thuis geen moeite met rondkomen wordt ervaren.
Corona Gezondheidsmonitor Jeugd 2021
In het najaar van 2021 hebben alle GGD’en, in samenwerking met het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), een extra onderzoek uitgevoerd in het kader van de Corona Gezondheidsmonitor Jeugd onder middelbare scholieren in de klassen 2 en 4. In totaal hebben bijna 167.000 leerlingen van het regulier voortgezet onderwijs verspreid over heel Nederland een vragenlijst ingevuld over gezondheid en welzijn, waarvan ruim 4.000 Flevolandse leerlingen. Ten tijde van het onderzoek waren de scholen open, maar golden er nog steeds diverse coronamaatregelen, zoals thuisblijven bij klachten, mondkapjes, afstand houden, quarantainemaatregelen bij directe besmetting of bij besmetting van familieleden en deels digitale lessen. De vragenlijst is afgestemd op de coronaperiode. In 2019 vond de reguliere Gezondheidsmonitor Jeugd plaats. Door de gegevens naast elkaar te leggen kunnen de cijfers met elkaar worden vergeleken. Meer informatie over de Gezondheidsmonitors staat op www.monitorgezondheid.nl.
Netwerk GOR
GGD Flevoland voerde samen met de andere GGD’en de Corona Gezondheidsmonitor Jeugd 2021 uit in het kader van de GOR-COVID-19 Integrale Gezondheidsmonitor. Hierbij wordt samengewerkt met GGD GHOR Nederland, het RIVM, het Nivel en ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum, samen het Netwerk GOR. ZonMw is namens het ministerie van VWS opdrachtgever van de monitor. Het onderzoek is bedoeld om de fysieke en mentale gezondheidseffecten bij tweede-en vierdeklassers van het reguliere middelbare onderwijs, als gevolg van de coronacrisis, inzichtelijk te maken. Het doel van de monitor is om lokale en regionale beleidsmakers en het ministerie van VWS op basis van de resultaten te adviseren en te ondersteunen bij beleidsvorming.
