Minister Hugo de Jonge wil de huurtoeslag vereenvoudigen. Door die versimpeling wordt de doelgroep kleiner, verdwijnt het bestaande vangnet van de woonkostentoeslag en wordt het huren van een nieuwbouw of gerenoveerde woning onbetaalbaar voor mensen met een smalle beurs.
Vandaag deel 2 van een drieluik met gevolgen.
Betaalbaarheid
Huurtoeslag zorgt voor betaalbaarheid van huurwoningen voor een deel van de huurders. De aftrekbaarheid van de hypotheekrente zorgt voor betaalbaarheid voor veel meer eigenaren van woningen. In een normale situatie zijn de teruggave van inkomstenbelasting en de huurtoeslag een ‘passende en toereikende voorliggende voorziening’. Bij een grote wijziging in het inkomen is dat lang niet altijd het geval.
Gemeentelijk vangnet
Wie te maken krijgt met een ernstige inkomensdaling kan nu nog regelmatig bij de gemeente aankloppen voor de woonkostentoeslag. Die woonkostentoeslag is een vorm van bijzondere bijstand. Bijzondere bijstand is alleen mogelijk als er sprake is van bijzondere omstandigheden en de inwoner niet beschikt over voldoende middelen om alle kosten te kunnen betalen.
Terugval in inkomen
Wie een goed inkomen had en in de loop van het jaar het inkomen behoorlijk ziet kelderen, heeft niet direct recht op de maximale huurtoeslag. De koper met een zelfde probleem krijgt waarschijnlijk een lagere teruggave van de Belastingdienst. En dan blijken de woonkosten onverwacht duidelijk minder betaalbaar te zijn.
Woonkostentoeslag
Als het inkomen lager is dan de bijstandsnorm en wat nodig is om de woonlasten te betalen, kan Sociale Zaken bijspringen met de zogeheten woonkostentoeslag. Dat is mogelijk omdat de huurtoeslag dan geen passende voorliggende voorziening is. Een koper heeft so wie so geen recht op huurtoeslag. Dus is de huurtoeslag voor hem of haar nooit een voorliggende voorziening.
Berekening
Sociale Zaken gebruikt de huurtoeslag als basis voor het uitrekenen van de maximale woonkostentoeslag. De woonkostentoeslag voor huizen met een prijs tot € 763,47 is gelijk aan de huurtoeslag die bij die prijs hoort. Bij woningen met een prijs boven de € 763,47 tellen de kosten boven dat bedrag voor 100 procent mee als woonkostentoeslag. De versimpeling dreigt dat te veranderen.
Afschaffen maximaal subsidiabele huur
Na de versimpeling zal er voor elke huurwoning een aanspraak op huurtoeslag bestaan. De maximaal subsidiabele huurprijs zal namelijk uit de wet verdwijnen. Wie met een inkomen op minimum niveau maandelijks € 1.250 huur moet betalen, heeft na de versimpeling recht op
€ 278,38 huurtoeslag. De Participatiewet ziet de huurtoeslag als een passende en toereikende voorziening. De berekening van de woonkostentoeslag voor koophuizen is identiek aan die voor huurwoningen. De tabel maakt het verschil duidelijk voor wie te maken krijgt met een inkomensdaling tot € 2.000 per maand netto.
| Tabel | Berekening voor versimpeling | Berekening na versimpeling | Verschil |
| Minimuminkomen | 1.708,08 | 1.708,08 | 0,00 |
| Basis woonkostentoeslag = maximale huurtoeslag tot 763,48 | 328,00 | 273,38 | -/- 54,62 |
| Woonkostentoeslag boven 763,48 | 486,52 | nihil | -/- 486,52 |
| Gegarandeerd inkomen | 2.522,60 | 1.981,46 | -/- 541,14 |
| Inkomen | 2.000,00 | 2.000,00 | 0,00 |
| Woonkostentoeslag | 522,60 | nihil | -/- 522,60 |
Weg waarborg betaalbaar wonen
Uit de tabel blijkt dat het gemeentelijk vangnet van de woonkostentoeslag na de versimpeling van de huurtoeslag veel minder vaak uitkomst zal bieden voor de betaalbaarheid van de koop- of huurwoning. Dat is voor inwoners die in de toekomst te maken krijgen met een onverwacht tegenvallend inkomen geen mooie boodschap.
Deze rapportage is gepubliceerd door John van der Pauw
