Van de redactie Nieuwe Nederlanders – Saqr Alsonidi, Jemenitische schrijver en journalist
“We moeten niet door de verkeerde deur naar binnen gaan,” zegt Beshr tegen zijn vriend terwijl ze langs een fiets lopen, het trottoir bezaaid met herfstbladeren aan de rand van de stad Utrecht.
“Dit is de deur,” merkt Beshr Amin op wanneer hij de juiste ingang volgens de uitnodiging vindt. “We zijn waarschijnlijk te vroeg gekomen.” Er zitten al veel jongeren tegenover elkaar, en binnen maakt een band zich klaar om te spelen.
De jonge man kijkt naar de gezichten en wanneer hij de trekken herkent, trekt hij zijn vriend aan de mouw van zijn overhemd: “Dat is hem.”
Het is de eerste keer dat Beshr Amin zanger Eyal Wahab ontmoet. “We zijn gekomen om naar je te luisteren,” zegt hij. Ze schudden elkaar de hand en wisselen een paar woorden, maar vele decennia gingen vooraf aan deze ontmoeting.
Tachtig jaar geleden, in 1949, verliet de grootvader van Wahab Jemen uit angst via de stad Aden, als onderdeel van wat bekend werd als de “Vlucht van de Vleugels van de Arenden” om Jemenitische joden te evacueren. Eyal, die zichzelf introduceert terwijl hij een traditioneel Jemenitisch kledingstuk om zijn schouders drapeert, vertelt: “Ik ben geboren in Berlijn.”
Er zijn slechts een paar meter tussen Beshr en de Jemenitische artiest wiens familie ooit het land ontvluchtte. Te midden van tientallen toeschouwers zingt Bisher, die ook zijn land ontvluchtte, hetzelfde lied samen met Eyal: “Jemen zal wederkeren.”
Duizenden mensen hebben dit lied gezongen, het herhaald terwijl ze wegvluchtten uit de benarde situatie in hun eigen land.
Tachtig jaar later is de situatie niet veranderd. Eyals grootvader vluchtte destijds uit zijn land, en na al die jaren vluchtte ook Beshr , een mensenrechtenactivist en medewerker van een medische organisatie, en liet hij alles achter. Nu, in de Nederlandse stad Utrecht, telt hij de collega’s die gevangen zitten en degenen met wie hij het contact heeft verloren, omdat zelfs een telefoongesprek van iemand in ballingschap met iemand in eigen land als misdaad kan worden gezien, laat staan wanneer diegene in de humanitaire sector werkt en andere overtuigingen heeft dan de gangbare in zijn samenleving.
De artiest blijft liederen zingen over het land dat hij enkel kent via verhalen van zijn voorouders, en tussen de menigte klinkt Beshr’s stem, terwijl de Nederlanders hem aanstaren, onwetend van de betekenis van de woorden die hij zingt: “Sana’a, Jemen zal wederkeren.” Vanuit dezelfde stad, slechts enkele weken geleden, bereikte hem een schril bericht: “Een van onze collega’s is overleden in de gevangenis, Bisher.” Dat was het laatste nieuws over Hisham Al-Hakimi, een vriend van Bisher die hij lange tijd niet meer had gezien.
Voordat Eyal het podium betrad, beantwoordde hij een vraag over de naam van de band die zou optreden. Hij legde uit dat de band “El Khat” heet, genoemd naar het kruid dat Jemenieten dagelijks gebruiken. El Khat bevat stimulerende stoffen en is verboden in de meeste landen.
El Khat is tegenwoordig niet het enige dat verboden is; veel landen beperken nu de toelating van Jemenieten die hun thuisland zijn kwijtgeraakt en die nu dezelfde positie innemen als de Jemenitische joden destijds, die uit hun land werden verdreven en door hun buren werden aangespoord om te vertrekken.
Het verschil is dat Bisher en zijn generatie van nieuwe ballingen niet door iemand werden aangespoord, maar gedwongen werden om een deel van hun ziel achter te laten en te overleven met wat hen restte, ver weg van gevangenissen vol met degenen die andere meningen of activiteiten hebben die niet passen bij degenen die wapens en wrok dragen.
Eyalel wahab , samen met Lotan Ya’ash en Yifat Hasan, vormen de band “El khat.” Ze spelen op traditionele instrumenten die normaal worden gebruikt voor het bereiden van Jemenitische gerechten, maar ze hebben deze getransformeerd tot muziekinstrumenten, net zoals zijzelf zich vroeg bevrijdden van de situatie waarin veel Jemenieten nu verkeren. Ze zingen over hun land, maar vinden zichzelf verspreid in ballingschap, wachtend op hoop die steeds verder vervliegt. Toen de organisatie “Welcome to Utrecht,” die zich inzet voor de integratie van nieuwkomers, een uitnodiging stuurde aan Beshr Amin, wisten ze niet dat ze bezig waren een gedeeld verdriet samen te brengen dat al bijna een eeuw bestaat. Wie had kunnen weten dat Beshr Amin, gevlucht uit zijn eigen land, een ander pad zou bewandelen, maar uiteindelijk zou ontdekken dat hij onverwacht dezelfde weg deelt als iemand die tientallen jaren eerder vluchtte, en dat ze samen hetzelfde lied zouden zingen? De tirannie beroofde beide jongeren van hun vaderland, maar slaagde er niet in hen hun gemeenschappelijke taal en het lied te ontnemen dat ze dankzij een land dat hen een deel van de verloren veiligheid bood, samen konden zingen
Saqr Alsonidi, Jemenitische schrijver en journalist heeft een boek met de titel ‘Raafat’s Journey’. verkend ons land en onze geschiedenis.
Omroep Almere geeft onze nieuwe Nederlanders een plek om hun verhaal te kunnen delen.
