Er was eens de tijd waarin volkshuisvesting overzichtelijk was. Sociale huurwoningen en premie A koopwoningen waren voor inwoners met een modaal inkomen. De vrije sector huur en dure koop was voor wie meer te besteden had. Tot de volkshuisvesting verwerd tot een markt en beleid niet meer aansloot op de vraag.
Volkshuisvesting
Bevordering van voldoende woongelegenheid dient volgens de Grondwet voor het Koninkrijk der Nederlanden een voorwerp van zorg der overheid te zijn. Die wetgever vond dat slechts in noodgevallen een situatie van (een) onvoldoende wooneenheden mocht ontstaan. Dat is nog steeds de norm.
Op enig moment werd ‘volkshuisvesting’ ‘wonen’ en vond de overheid dat de markt die klus wel kon klaren. Dankzij het falen van de markt zit Nederland intussen met een gigantisch tekort aan betaalbare woningen. Na het falen van de markt heeft de politiek het ‘midden inkomen’ bedacht.
Mist
Dat midden inkomen was aanvankelijk in mistige nevelen gehuld. Was het modaal jaarinkomen van € 46.500 een midden inkomen of niet? De prijzen van vrije sector huur ( hoger dan € 901) en die van koopwoningen bleken intussen onbetaalbaar voor huishoudens met zo’n gemiddeld inkomen. Vervolgens boorde de politiek een nieuwe doelgroep aan. Een die meer dan modaal verdiende. Een doelgroep die ook een thuis moest hebben.
Optrekkende mist
De mist rond het midden inkomen is intussen opgetrokken. Een alleenstaande die in 2025 meer dan € 57.143 en minder dan € 67.336 verdient beschikt volgens minister Keijzer over een midden inkomen. Voor grotere huishoudens ligt de ondergrens bij € 66.126 en is € 89.812 de bovengrens. Dat is net geen twee keer modaal.
Met een inkomen van € 60.000 is het mogelijk om een huurwoningen van zo’n € 1.150 te huren. Een huis kopen dat meer kost dan € 273.500 is dan weer niet mogelijk.
Verdrijving
Huishoudens met een middeninkomen moeten ergens kunnen wonen. Volgens landelijk beleid is dat niet de sociale huur. Na de vervanging van ‘volkshuisvesting’ door ‘wonen’ is een huurder met een midden inkomen een ‘goedkope scheefhuurder’ in sociale huur. Het spiegelbeeld is duur scheef wonen: huurders die de hoge sociale huurprijs nauwelijks kunnen betalen.
Met een inkomensafhankelijke huurverhoging mogen verhuurders goedkope scheefhuurders uit de sociale huur verjagen. Door passend toe te wijzen moeten verhuurders juist kandidaten met een ‘midden inkomen’ buiten de sociale huur houden.
Woningnood
Het middeninkomen biedt amper ruimte om een koopwoning aan te schaffen. En daarom maken volkshuisvesters zich tegenwoordig vaak druk over het aanbod van duurdere huurwoningen. Onlangs zijn de huurwoningen met een van € 900,08 tot € 1.184,82 uit de vrije sector los gesneden. Dat segment heet nu officieel ‘midden huur’.
In tussen is duidelijk dat Minister Mona Keijzer andere prioriteiten heeft dan haar voorganger Hugo de Jonge. Waar Hugo in elke gemeente een ondergrens voor sociale huur en betaalbare woningen wenste, hoeft die ondergrens voor sociale huur van Mona niet. Ze wil wel voldoende woningen voor midden inkomens. Dat betekent minder nieuwe sociale huur en meer duurdere huurwoningen.
Almere Haven
Wie beleidsstukken leest over Almere Haven moet wel de indruk krijgen dat dit stadsdeel het Sodom en Gomorra van de polder is. Volgens beleidsmakers en sommige politici komt dat door sociale huur. Die zien zij graag als een probleem in plaats van de oplossing voor betaalbaar wonen.
Havenaren zelf ervaren dat niet zo. Die willen niet weg uit hun Almere Haven. Ze wonen daar met veel passie en plezier. Kinderen van Havenaren willen ook graag betaalbaar wonen in het oudste stadsdeel.
Middenhuur in Haven
Om het beeld van Sodom en Gomorra in Haven te keren, probeert de gemeente al meer dan een decennium duurdere woningen toe te voegen in dit fraaie stadsdeel. Het schiet niet altijd op met dat soort plannen. Ze belanden weleens onder in een la op het Stadhuis.
Desondanks is vorig jaar de eerste paal voor 31 middenhuur appartementen aan de Sluisdwarsstraat geslagen. De Alliantie heeft op een voormalige parkeerplaats een appartementencomplex laten bouwen. Middendure huur en marktconforme grondprijzen bleken niet samen te gaan. De Alliantie hoefde niet het volle pond te betalen voor de grond. In ruil voor subsidie op de grondprijs moest De Alliantie zorgen dat de nieuwe huurders sociale huurwoningen vrij zouden maken voor doorstroming. Onlangs is duidelijk geworden dat sociale huurwoningen die door dankzij doorstroming leeg komen ook wel worden verkocht.
Niet genoeg Almeerders
Het vullen de middenhuur bleek moeilijker dan gedacht. Niet iedere Almeerse huurder met een middeninkomen staat in de rij voor een gloednieuwe middendure huurwoning. had nogal wat voeten in de aarde. De Alliantie kon slechts 23 Almeerders strikken voor een verhuizing naar de Sluisdwarsstraat. De 9 andere huurders hebben een sociale huurwoning in een andere stad achtergelaten. En zo blijkt de Almeerse vraag naar middendure huurwoningen niet aan te sluiten bij de beleidsmatig en politiek gedachte behoefte. Het gevolg daarvan is dat de gemeente Almere de doorstroming in andere gemeenten subsidieert.
