In dit en enkele volgende columns zal ik iets schrijven over zaken die vaak onder het kopje burgerparticipatie worden samengevoegd. Het gaat hier om mijn persoonlijke opvattingen die wellicht wat gekleurd zijn door de gedachte dat vroeger alles beter was. Oordeelt u zelf maar.
Wel of geen gekozen burgemeester?
Laat ik maar gelijk met de deur in huis vallen ik ben het er niet mee eens dat het beter is om een burgemeester door de inwoners van een gemeente te laten kiezen. Zo dat is er uit. Maar daar hoort natuurlijk wel een motivatie bij.
De huidige rol van de burgemeester.
De burgemeester is voorzitter van het college en zit in die hoedanigheid ook de gemeenteraad voor. Verder heeft hij veiligheid, rampenbestrijding en crisisbeheersing in zijn portefeuille. Zowel in het college als in de Raad heeft de burgemeester geen stemrecht. Het is dus een grotendeels ceremoniële functie. Zolang hij of zij deze taken naar behoren uitvoert zal het mij een zorg zijn wie het doet.
Het voorzitterschap van de Gemeenteraad
Als ik raadslid zou zijn dan zou ik er wellicht iets anders tegenaan kijken. Dan verwacht ik van een burgemeester onpartijdigheid in zijn rol als voorzitter van de raad en van het college. Dan zou het zo kunnen zijn dat het in een persoon combineren van beide functies tot een ongewenste sturing van het debat kan leiden. Natuurlijk kan de Raad daar op ingrijpen maar het is niet wenselijk dat dit gebeurt. Daarom pleit ik er voor om een van de raadsleden door de Gemeenteraad als voorzitter aan te laten stellen.
Het voorzitterschap van het College
Ook hier zie ik voor de burgermeester niet direct een rol weggelegd, behalve als onpartijdige procesbegeleider en om te borgen (samen met de gemeentesecretaris) dat wettelijke procedures op een juiste manier worden gevolgd en om te bewaken dat de regels die het college opstelt niet strijdig zijn met de regels omtrent veiligheid, rampenbestrijding en crisisbeheersing.
Maar goed of je de taken nu aanpast of niet in beide gevallen zou je een burgermeester nog steeds door de bevolking kunnen laten kiezen. Ik zou echter niet de moeite nemen om voor het kiezen van een functionaris met een dergelijke beperkte rol de deur uit te gaan.
Wanneer zou ik wel voor een burgemeestersverkiezing de deur uit gaan?
Dan moet de rol van de burgermeester flink veranderen en veel meer politieke inhoud krijgen, maar dan gaat het wellicht dezelfde kant op als bij de landelijke verkiezingen. Dan kiezen we niet de burgemeester, zelfs niet het college maar we bepalen welke partijen in staat zijn om met elkaar een meerderheid te vormen en op basis daarvan de gemeente een tijdje te besturen.
Dan maar een onafhankelijke burgemeester?
Dan wordt het wellicht wel interessant. Maar wat wordt dan zijn of haar rol? Hoe maken de kandidaten het voor mij belangrijk om juist voor hem (of haar) te stemmen? Ze zullen mij iets moeten bieden. Een belofte dat in Almere voedselbanken niet meer nodig zijn zou mij wel kunnen overtuigen om mijn stem te geven. Maar de vraag is dan hoe wordt dat gerealiseerd zolang een burgemeester afhankelijk is van een meerderheid in de Raad?
Ik zie er derhalve geen voordelen van in om een burgermeester te kunnen kiezen. Wel zie ik een risico omdat een burgemeester om gekozen te worden wellicht populistische maatregelen moet voorstellen, ik zie echter meer in een beleid voor een langere termijn.
