Heeft u even? Ik neem u mee in de wondere wereld van de infrastructuur waar de miljarden je om de oren vliegen. Rutte 4 heeft zo’n 14,5 miljard extra toegevoegd aan de 5 mld vrije ruimte voor infrastructuur voor de periode 2021-2035. Hieruit moet alle infrastructuur voor ov, weg- en vaarwegen en fiets betaald worden.
Dat lijkt een boel maar infraprojecten kosten veel geld. Ook de meerkosten van lopende rijksprojecten zoals de Zuidas van 1,2 mld moet hieruit betaald worden. Lopende infraprojecten willen nogal eens uit de hand lopen. Ook de recente renovaties door het rijk van de Afsluitdijk (+1,1 mld) en de zeesluis in IJmuiden (+200 mln.) liepen fors uit de klauwen. Keer op keer wordt te weinig rekening gehouden met tegenvallers met slecht nieuws met budgetoverschrijdingen tot gevolg.
Voor Flevoland en Almere moet de komende tijd zowel de Lelylijn als de IJmeerverbinding uit de extra middelen gefinancierd worden. Voor de Lelylijn is bij het regeerakkoord al 3 mld gereserveerd. Deze lijn moet de reistijd tussen Amsterdam en Groningen via Lelystad flink verkorten en zou volgens het Noorden 200.000 extra woningen mogelijk maken. Een recent onderzoek komt echter tot een veel lager meer realistisch aantal van 75/95.000 woningen.
Maar met die 3 mld is financiering van de Lelylijn nog lang niet rond, de kosten worden geschat op 5 tot 10 mld. Ook van de provincies langs de lijn zal een flinke bijdrage gevraagd worden.
Hoe hoger die regionale bijdrage hoe meer kans op een rijksbijdrage. Recent lukte het de regio Amsterdam met een eigen bijdrage van 50% ruim 1,5 mld. uit die extra rijksgelden vast te leggen voor de doortrekking van de westelijke ringlijn en de NoordZuidlijn naar Schiphol. Hierdoor worden zo’n 30.000 extra woningen in Amsterdam West mogelijk.
Voor de financiering van de IJmeerverbinding die zo’n 45.000 extra woningen in Pampus moet opleveren, is echter nog niets geregeld behalve een kamermotie die het kabinet oproept om met een financieringsvoorstel te komen. Dat klinkt sympathiek maar met de kennis dat er veel projecten momenteel in de file staan ook een vlucht vooruit. De regio heeft voor de IJmeerverbinding ook niet zoals bij de vorige succesvolle lobby een bod aan het kabinet gedaan met een hoge eigen bijdrage. Oud burgemeester Weerwind riep het kabinet waar hij nu zelf deel van uitmaakt, wel op om de IJmeerverbinding in het regeerakkoord te regelen maar verzuimde een bod namens de regio neer te leggen zoals de Noordelijke provincies dat wel deden. Gevolg is dat de Lelylijn wel in het regeerakkoord staat maar de IJmeerverbinding niet. De verbinding zonder autoweg is goedkoper en maakt de meeste kans in Den Haag. Het nieuwe coalitieakkoord doet hierover geen uitspraak, maar de vvd-fractie heeft altijd voor een autoweg gepleit en lijkt dit punt te hebben ingeslikt.
‘Put your money where your mouth is’ is een gouden regel bij infrastructuur om te prioriteren bij grote filevorming. Provincie noch het recente coalitieakkoord in Almere reserveren echter geld voor een eigen bijdrage. Deze eigen bijdrage is voorwaardelijk voor het rijk net zoals de verbinding voorwaardelijk is voor de regio om in Pampus.te gaan bouwen.
Almere kan daarbij niet een eigen bijdrage uit de toekomstige grondexploitatie van Pampus inzetten want de grond is van het rijk en zal als rijksbijdrage gezien worden. Financiering via het Fonds Verstedelijking Almere gaat ten koste van projecten die juist de bestaande stad moeten versterken met betere voorzieningen zoals een zwembad of museum.
Naast geld uit de grondexploitatie zal ook een rijksbijdrage nodig zijn uit de beperkte vrije ruimte in het Mobiliteitsfonds en/of uit de extra 7,5 mld voor ontsluiting van nieuwe woongebieden.
Maar de IJmeerverbinding die zo’n 3 tot 5 mld. gaat kosten, staat daarvoor in de file. Veel andere regio’s buiten de Randstad hebben een pasklaar aanbod voor extra woningen aan het kabinet gedaan voor vaak minder extra rijksgeld en kijken met argusogen naar de regio Amsterdam die al zwaar overbedeeld is bij de eerdere toewijzing van rijksgeld.
Almere en provincie Flevoland zullen met een betere strategie op de proppen moeten komen dan alleen hun hand ophouden bij het rijk om voor in de file te komen. Betere coalities sluiten samen met Amsterdam en een forse eigen bijdrage zullen daarbij nodig zijn. Wie wil bouwen aan een groene toekomst investeert ook zelf in de IJmeerverbinding!
En dan laten we de stikstofaanpak nog maar even buiten beschouwing waarvan Minister van der Wal deze week zei:: “eerst stikstof verminderen dan bouwen”. Laat nou net Pampus op het ‘indicatieve’ kaartje van de Minster één van de gebieden zijn waar de meeste stikstofreductie (-47%) in Flevoland nodig is. Waarom dat zo is blijft volstrekt onduidelijk voor een gebied met windmolens en wat grazende koeien. Het maakt los van de financiering van de lijn de realisatie van extra woningen in Pampus er niet gemakkelijker op.
Amsterdam is een mooie stad, maar voorlopig nog een metro te ver.
