“Bij de Oostvaardersplassen is er ruimte voor twee roedels wolven”, vertelde een boswachter mij een paar jaar geleden. Er zijn nog geen wolvenfamilies die hun koffers gepakt hebben om naar Flevoland te verhuizen, maar het zou wel kunnen gebeuren.
We vragen niet wat de wolf wil, maar veel mensen weten wel wat zij willen met de wolf. De wolf komt voor veel mensen niet goed uit, omdat ze soms schapen bijten en af en toe worden aangereden door auto’s. Tegenstanders van de wolf in Nederland pleiten ervoor om deze dieren uit onze leefomgeving te verwijderen. Maar de wolf is niet de enige die overlast veroorzaakt in ons land. De vos komt ook vaak niet goed uit, omdat deze kippen doodbijt en ook regelmatig wordt aangereden door auto’s. En wat dacht je van reeën? Jaarlijks komen er duizenden reeën om in het Nederlandse verkeer. Dat gebeurt zo vaak dat het niet eens meer in het nieuws komt. Over ongelukken met wilde dieren in andere delen van de wereld hoor je niet veel. Onlangs werd in Italië een jogger gedood door een beer, maar dat was redelijk dichtbij en dan haalt het wel het nieuws.
Beschermde diersoort
Wanneer het om exotische diersoorten gaat is iedereen het er wel over eens dat we die dieren moeten beschermen. De problemen daar laten we dan buiten beschouwing en zien we vaak niet als een probleem. Toch zijn de aantallen van die incidenten vaak hoger dan die in Europa. Jaarlijks worden ongeveer 5 miljoen mensen gebeten door slangen, waarvan ongeveer 135.000 mensen overlijden aan een slangenbeet. Grote katachtigen doden jaarlijks ongeveer 100 mensen, en ook nijlpaarden zijn verantwoordelijk voor dodelijke slachtoffers. Maar dieren die verreweg de meeste dodelijke slachtoffers eisen zijn insecten. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) veroorzaken muggen alleen al jaarlijks meer dan 1 miljoen sterfgevallen door ziektes zoals malaria en dengue. Olifanten kunnen aanzienlijke schade toebrengen aan gewassen en landbouwgebieden wanneer ze op zoek zijn naar voedsel, vooral in gebieden waar hun natuurlijke habitat wordt verstoord door menselijke activiteit. Ik hoor hier niemand zeggen dat die dieren uit de leefomgeving van mensen moet worden verwijderd. En In vergelijking hiermee valt de overlast die de wolf veroorzaakt in het niet.
Uitgeroeid in de 19e eeuw
De wolf is eind 19e eeuw uitgestorven in ons land doordat we ze hebben uitgeroeid. Mensen die een wolf doodden kregen zelfs een beloning. Nederland is echter hun natuurlijke habitat, dus het is niet vreemd dat ze weer terugkeren. Het vangen en uitzetten van wolven in andere gebieden is dus een tijdelijke oplossing, want ze zullen gewoon weer terugkomen. Het is daarnaast helemaal niet toegestaan om wolven te vangen, want het is een beschermde diersoort en ze worden beschermd door verschillende wetten en richtlijnen. De belangrijkste hiervan is de Habitatrichtlijn van de Europese Unie en de Conventie van Bern. Daarnaast wordt de wolf in Nederland beschermd door de Wet natuurbescherming, waarin strikte regels zijn opgenomen voor het beheer van de wolvenpopulatie.
Biodiversiteit
Biologen zijn verheugd over de terugkeer van de wolf in ons land, omdat het de biodiversiteit ten goede komt. Als toppredator beïnvloedt de wolf het gedrag en de populatiedichtheid van zijn prooidieren, zoals herten, reeën en wilde zwijnen. Dit kan leiden tot een verandering in het eetgedrag van deze prooidieren, waardoor ze meer gaan foerageren op plekken waar ze eerder niet kwamen. Dit leidt op zijn beurt weer tot een verbetering van de biodiversiteit, omdat deze prooidieren bepaalde plantensoorten verspreiden en de vegetatie kan veranderen.
Schade
Boeren die schade ondervinden door de wolf komen in aanmerking voor een schadevergoeding. De provincie is verantwoordelijk voor het vergoeden van schade die veroorzaakt wordt door wolven. Om in aanmerking te komen voor een vergoeding moet de boer aantonen dat de schade veroorzaakt is door een wolf. Daarnaast moet de boer maatregelen hebben genomen om schade te voorkomen.
De natuur laat zich niet dirigeren
We moeten opnieuw leren om samen te leven met wolven in plaats van ze opnieuw te verbannen. En daarmee moet de balans van de waarde die de wolf heeft voor ons ecosysteem en het belang van de boeren in evenwicht gebracht worden. Daarnaast moeten we ons ook voorbereiden op de terugkomst van de lynx, want ook deze diersoort hebben we ooit uitgeroeid in Nederland, maar nadert ook onze landsgrenzen weer dus ook daar zullen we weer mee moeten leren samen te leven. De natuur laat zich op de lange termijn nou eenmaal niet dirigeren zoals ons het uitkomt.
Claire Slingerland is filmmaker, gastdocent en columnist bij Omroep Almere
