U zult vast denken: daar heb je hem weer…
En inderdaad, de spijker op z’n kop. Enige maanden terug verzon ik op een achternamiddag dat windmolens de stroming en richting van de wind en dus het weer beïnvloeden. Geen idee waar dat vandaan kwam, gewoon een hersenspinsel vanuit ‘elementary thinking, my dear Watson’. Iedereen boos op me uit de milieufanatieke hoek en dat terwijl het (nog) een gewone komisch bedoelde column was…
En toen kwam het KNMI. En werd het werkelijkheid. Vandaag las ik een verdere uiteenzetting op hun site en die wil ik u niet onthouden.
“De wind in de buurt van windparken neemt gemiddeld af en ook de temperatuur en luchtvochtigheid veranderen. Windparken zijn atmosfeer-mixers. Draaiende rotorbladen van een windturbine zetten bewegingsenergie van de wind om in elektriciteit. Hierdoor neemt de wind achter de windturbine af. Bovendien mixen de rotorbladen de luchtlagen en maken ze wervels (turbulentie) waardoor vocht en warmte in de lucht beter doormengen. Dat kan ervoor zorgen dat wolken oplossen of vormen. Kortom: het weer verandert door windturbines, maar de vraag is hoe en hoeveel.”
Zo gek was mijn hersenspinsel dus niet, het blijkt waar, aldus het KNMI.
“Het effect dat een windpark heeft op het gebied in de windschaduw van het windpark (dus stroomafwaarts) heet het ‘zogeffect’. Dat effect is het grootst als de atmosfeer stabiel is. Stabiel wil zeggen dat de zee of het aardoppervlak kouder is dan de lucht erboven. Boven zee gebeurt dat vooral in het voorjaar en begin van de zomer. Omdat koude lucht zwaarder is dan warme, zal er in een stabiele atmosfeer minder verticale menging zijn dan in een onstabiele atmosfeer (waar de warme, lichte lucht onderin zit en op wil stijgen).
Minder menging met de “onverstoorde” luchtlagen boven het windpark betekent dat zogeffecten minder snel teniet worden gedaan en op grotere afstand van het windpark nog aanwezig zijn. In stabiele situaties zien we dan ook soms op 50-150 km van het windpark nog een afname van de wind.
Ook de effecten op temperatuur en vocht zijn in stabiele situaties het grootst. Boven zee is de lucht in de onderste laag van de atmosfeer bij stabiel weer niet alleen kouder, maar ook vochtiger. De windturbines transporteren die koudere en vochtigere lucht naar luchtlagen boven de ashoogte van de turbines (figuur 2). Dat kan betekenen dat de kans op mist afneemt en de kans op laaghangende bewolking toeneemt, maar dat is nog niet onderzocht.”
Op de Noordzee, lekker uit ons zicht want de mensen gingen te veel klagen over horizonvervuiling, gaat men vrolijk voort met het ‘planten’ van honderden windmolens meer. Gelukkig houdt de provincie Flevoland daar nu mee op.
Die molens hebben aantoonbaar invloed op ons weer, zo is dus wetenschappelijk vastgesteld; hoe en hoeveel gaat men nu na.
Het doet me denken aan andere producten der vooruitgang die als heil der mensheid werden binnengehaald.
Stoommachines, bijvoorbeeld. Met gejuich omarmd tot mensen er hun werk door begonnen te verliezen en London niet meer zichtbaar was door de smog. Asbest is ook zo’n voorbeeld. Ideaal en goedkoop en geweldig tegen brandgevaar. Tot twintigduizend doden later de asbest-longen werden vastgesteld.
Robots die eenvoudig werk overnemen, waarna heel wat werkgelegenheid nu aan het verdwijnen is. Allerlei ‘om medische redenen’ in laboratoria gekweekte virussen tot er eentje wist te ontsnappen. Wat dacht u van tabak? Als medicijn door artsen binnengehaald, maar in werkelijkheid een verslavende kankerveroorzaker gebleken. Internet was een zegen, maar tegelijkertijd richt de overvoering met informatie enorme schade aan bij mensen.
Ik kan zo nog wel even doorgaan, maar de geschiedenis zou ons allang hebben moeten leren dat mensen bij noviteiten doorgaans eerst alleen maar de voordelen zien en er vaak pas na lange tijd achter komen dat aan die zo geprezen nieuwigheden ook grote gevaren kunnen kleven die niet direct merkbaar zijn.
Zoals die windmolens dus. Maar wat te denken van de schaduwzijde van de elektrische auto waar Robbie Jetten ons allemaal in wil hebben voor 2050? Die blijkt, zo toont onderzoek aan, ook energie te verbruiken als hij stilstaat voor uw deur. Zo’n 1.000 KWh per jaar, maar liefst. Ja, terwijl u in uw bedje ligt! Terwijl u denkt dat u zo groen en duurzaam doende bent!
Er is wel een oplossing voor. Zet uw wonder op wielen niet in de stand-by stand, maar zet hem uit! Inderdaad, dan meldt hij zich niet met allerlei berichtjes via de app op uw telefoon. En hij geeft zijn data ‘s nachts ook niet langer door aan de computers van Tesla, wat hij nu wel doet. Als u écht zo energie- en milieubewust bent, zet u uw speeltje helemaal uit.
Scheelt zomaar weer een paar windmolens, zou ik denken…
Ton Theunis is schrijver, columnist, fractie assistent van APOPA
